Duration: 3:26
E whakaatu ana tēnei ataata i te hononga a te hapori, ka tahi, mā te whakapapa, ka rua, mā te ipurangi, arā ko Pukamata.
Ko Albie Stewart ahau. Kei te noho au i konei, te pito o te ao, te pito o Te Tairawhiti nei i Uawa. Engari i tipu ake ai i te hapori rā o Manutuke. Ko Rongowhakaata te iwi, koira te taha o tōku Pāpa, anō Ngāi Tūhoe taku Māma.
Ko te hononga, ko te reo, ko te hiakai ki te reo, ki te whai i tō tatou reo, ka whai atu i tō tātou kura kaupapa o Māngātuna. Ko tāku, koina te mea nui. Kei hea he wāhi ako kia whāngaihia atu a tātou tamariki, mokopuna i tō tātou reo rangatira. Koina te tino hononga, mai i te whānau nei. Ahakoa ko wai, ki a au nei ko tō rātou hiahia, ko te reo i te tuatahi, ki te whakaako i te reo i te tuarua. Ahakoa te iwi, nō Hauiti, nō Ngāti Porou, nō Rongowhakaata, kei reira ngā mātauranga.
Nō reira, ko ēnei taku ngākau nui nei, mā tātou tamariki, mokopuna. Kia whakahokia mai ngā kōrero o ā tātou tīpuna, iwi mai, hapū mai, me ngā koroua, kuia o tēnei hapori, kei reira ngā mātauranga.
Kia noho āhua tapatoru, nē, ko te tamaiti, ko te whānau, kātahi, ko te kura. He mea nui te whakamōhio atu, he aha wā tātau e mahi ana, he aha wā tātau e hiahia ana, me pēhea tātau e mahi ana? Koina, i a atu wiki he pānui tō te kura, he momo pātai ki roto i a pānui e inoi atu, he aha tāu e whakaaro ana? Koina, ētahi wā kua puta mai te whakaaro, “kei te hiahia au ki te tautoko i taku tamaiti i ōna mahi pāngarau, otirā, kāore au i mōhio me pēhea”? Nā reira he pai kia whakaatu, e mātau ngā kaimahi o te kura i ērā mahi, hei āwhina i te whānau.
Mai i tāua wā ki tēnei wā āhua pēnei te whārangi Pukamata o te kura ā, ko Mangātuna kura. I a wiki, te Mane, ka whakarite atu, ko ngā whakamahuki mō te wiki, Mane; whai kīngi, Tūrei; hoko kai kōkiri, Taite: karapū kauhoi, Paraire; he aha te aha? Ka waiho pērā kia mahara ai, kia mōhio ai ngā mātua he aha te aha.
Anō ka tono ētahi paku pānui pea, te mutunga o te wiki, ka pēnei i a wiki, i a te wiki, i a te wiki. Te mutunga o te wiki ka whakaatu atu ētahi o ngā pikitia, o ērā o ngā mahi kua mahia, he whakaāhua, ētahi wā he kiriata, ko ngā mahi kua mahia e rātau, ka maka atu ki te whārangi.