Te whakakitenga, te whānau, te hapori

Merita Waitoa-Paki: Tumuaki TKKM o Tuia Te Matangi

Tēnā koutou te iwi, ko Merita Waitoa-Paki taku ingoa, ko Hikurangi, ko Puketapu ngā maunga. Ko Te Arai, ko Waiapu ngā awa. Ko Ngāti Porou, ko Rongowhakaata ngā iwi.  Ko au te tumuaki o Te Kura Kaupapa Māori o Tuia te Matangi. Ki te rohe o te tauihu o te waka a Maui, ki roto o Whakatū. He kura kaupapa tino hou mātou. Kotahi tau noa iho mātou e tū ana ki tēnei o ngā momo wāhi, ā, tēnā koutou katoa.

Ko te whakataukī o te kura nei, ‘kia wairua Māori, kia tangata Māori, kia reo Māori, ana te hā’ he aha tērā āhuatanga? He aha tērā āhua i roto i te ākonga? He aha tērā āhuatanga i roto i te pouako, i te whānau hoki? Nā reira, kua kōtuitui haere ngā āhuatanga o te ako-e i roto i tērā momo whakataukī.

‘Kia wairua Māori’, kia pai te āhua, te mauri o tō kōrero. I raro i te ‘kia tangata Māori’, kia mārama rātou, he tauira, ā, me pēhea te, i te wā e whakamahi ana koe ngā momo hangarau, kia rangatira tō mahi, kia puta te kounga o tō mahi. ‘Kia reo Māori’, ana, ko te reo Māori te tino whāinga o tēnei kura. Ko te nuinga o ngā akonga kua nuku mai i ētahi atu kura auraki. Nā reira, tokorua anake i haere ki te kōhanga reo. I te wā i tīmata mātou he paku noa te reo, nā reira, kua kite mātou mā ngā hangarau nei hei whakaniko, ā, hīkaka hoki, whakatenatena i te tamaiti ki te kōrero.  Nā reira ko taku mahi, ko taku āhua, ko te ārahi i te whānau, i te ārahi i te kura mō tēnei o ngā whakataukī. Kia kaua tō tātou nei whakataukī e noho noa iho, kia kaha tātou ki te whakatīnana i tō tātou nei whakataukī i ngā wā katoa.

Ko te whānau hoki tērā, kua kite rātou te āhuatanga o tērā whakataukī. Ana, ia marama ka hui tahi mātou. I mua i te tīmatatanga o tō tātou nei kura, i haere mātou, tētahi kahui, ki roto i ia kāinga a ngā tamariki. Ki reira ka tuku ngā pātai ki te whānau, he aha ō hiahia? Ki ngā tamariki hoki, he aha ō hiahia? Ki te haere mai koe ki tēnei kura, he aha ō moemoeā? Me pēhea tātou e tautoko i a koe, kia eke koe ki tō moemoeā, kia whakatinana mai koe i ō moemoeā? He aha ngā momo taputapu e hiahia ana koe te kite i roto i tēnei o ngā kura hou. Nā reira, mai i reira i kapo haere mātou i ngā whakaaro o te whānau, ana, i puta mai, ‘pīrangi te kite i ngā rorohiko, i ngā ī-papa, ko taku tino whāinga he kura hurihuri haere, hīkoi haere me ngā mīhini nei. Ka ako ki ngā kokonga katoa o te kura, ahakoa ki te whīra, ahakoa ki rō akomanga. Kāore he mutunga o te ako mā ngā mīhini nei, mā ngā taputapu nei.